Nederland kent het hoogste aantal deeltijdbanen in Europa. Ooit begonnen als de ideale manier voor moeders om wat bij te verdienen… Of om op advies van hun huisarts eens lekker buiten de deur te komen. Later bleken al die halve baantjes voor vrouwen een ideale manier om de overspannen arbeidsmarkt wat te ontlasten. Want: gelukkig werken niet al die vrouwen fulltime en dus blijven er meer banen over voor mannen. Toegegeven, het is misschien wat kort door de bocht, maar in essentie is het wel zo. Of vrouwen deeltijd of voltijd werken moeten ze geheel zelf weten. Maar is het wel echt een keuze?
Lees ook: Thuiswerkende moeder; de voor- en nadelen op een rij
Nederland deeltijdland
Feit is dat vrouwen Nederland met stip op de deeltijdbanenkaart van Europa zetten. Driekwart van de dames werkt niet volledig. Bij de Duitse dames is dat 45%. De mannen die parttime werken doen dat bijna allemaal tijdelijk. Dat wil zeggen dat ze veel sneller en veel beter dan vrouwen kans zien door te stromen naar een goed betaald fulltime baan. Gaan wij fulltime werken dan is dat meestal toch in een functie onder ons niveau en ook nog eens minder betaald dan eerlijk zou zijn.
Deeltijd werk: een bewuste keuze?
Het erge is dat we aanvankelijk blij zijn met ieder uurtje dat we krijgen. Wie heeft niet ooit verzucht: ‘Al was het maar een baantje voor een uur of twaalf in de week.’ We hebben daarin onze zin gekregen: veel moeders werken in deeltijdbaantjes die, als je het zou omrekenen, ongelooflijk slecht betalen. Niet gek want het zijn niet de meest prestigieuze banen die parttime worden ingevuld. Vaak door vrouwen met een veel hogere opleiding en/of vrouwen die veel meer in hun mars hebben. Veel vrouwen nemen dat op de koop toe; al lang blij met het inkomen dat gebruikt wordt voor de leuke dingen en iets extra’s voor de kinderen. Dat ze daarbij andere vrouwen met een echt lage opleiding uit de arbeidsmarkt drukken, bleef lange tijd onderbelicht. Deeltijd of voltijd werken (of helemaal geen werk kunnen vinden) lijkt meer een richting waar de vrouw wordt ingeduwd.
Hoe zit dat bij de buren?
In België is men nog een gedachte verder gegaan. Daar nemen ook studenten een flinke hap uit de taartpunt van kleine baantjes. Waar wij de kraan van de studiefinanciering dichter en dichter draaien, hebben onze zuiderburen besloten dat je als student veel minder mag verdienen. Dat betekent ruimte op de arbeidsmarkt voor (deeltijd)banen, meestal op lager niveau. Kruimels van de taart voor de vrouwen meestal. Dat is niet verkeerd, want lager opgeleide vrouwen, delen veelal hun leven met een man met een gelijkwaardige achtergrond. Meestal dus niet de grootverdieners die het hele huishouden in hun eentje op de schouders kunnen nemen. Dáár is dus wel aandacht voor de onderkant van de arbeidsmarkt.
In Duitsland werkt 45% van de mensen parttime, in Nederland is dat 75% voor het grootste deel dus vrouwen.
Deeltijd of voltijd werken in Nederland
Maar ook in Nederland veranderen de omstandigheden, de vrouwen voor een deel gelukkig ook. Dat heeft vergaande consequenties: niet alleen werken dus meer vrouwen fulltime, steeds meer zijn het oudere moeders die hun carrière pas op latere leeftijd onderbreken voor een zwangerschap. Nederlandse moeders zijn de oudste moeders ter wereld en alle risico’s die daarbij horen, gaan blijkbaar toch het ene oor in, het andere weer uit.
Aan de andere kant is het arbeidsklimaat voor vrouwen nou ook weer niet opgeklaard tot hoogzomer, dus blijft het een lastige afweging: studie – kindjes – carrière? Studie – carrière – kindjes? Studie en carrière en kindjes tegelijkertijd? Dan móet je wel gaan kiezen: deeltijd of voltijd werken? En in veel gevallen is fulltime werken dan niet eens meer haalbaar.
Lees ook: Werkende mama of thuis mama? Allebei toppers!
Steek je nek uit!
We zijn wel wijzer geworden als het op deeltijd of voltijd werken aankomt. Het vele aantal scheidingen met bijbehorende ellende-verhalen van tekort aan alimentatie en pensioen, heeft ons ook behoorlijk wakker geschud. Bij een scheiding is de vrouw zwaar de dupe. Meestal gaat zij er in inkomen veel en veel meer op achteruit dan haar ex. Even uitgaande van de ‘gewone’ situatie en alle andere varianten daarop even buiten beschouwing latend.
En dan is het met die leuke baan voor 24 uur ineens tobben, dan neemt geen werkgever je aan ondanks je mooie papieren want je hebt niets anders mee te nemen dan een functie onder je niveau. Het zou niet verkeerd zijn als we meer ons nek durven uit te steken. Niet altijd twijfelen en voorzichtig zeggen ‘Ik denk dat als ik de kans krijg, dat ik het dan wel zou kunnen.’
Kies bewust
Iedere vrouw heeft recht om te kiezen of ze deeltijd of voltijd wil werken. Maar mijn slotpleidooi: laat dat dan ook een bewuste keuze zijn. Heb je het gevoel dat je moet, of geen keus hebt? Bespreek dat dan met je partner. Waarom zou de vrouw een stapje terug moeten doen in haar carrière als er kinderen komen, en een man niet? Of waarom zou jij niet net zo ambitieus en carrièregericht mogen zijn als hij?
Lees ook: Papadag vinden we een KAKterm, maar de dag heeft wel zijn voordelen