Een hoogsensitief kind… je hoort er wel eens wat over, maar wat voor kinderen zijn het eigenlijk? En wat voor begeleiding hebben zij nodig? Als je zelf een hoogsensitief kind hebt weet je er vast al wat van, maar over het algemeen heerst rondom deze groep kinderen nog veel onwetendheid.
Wanneer heb je een hoogsensitief kind?
Een hoogsensitief kind is een gewoon kind, zoals alle anderen, maar met een zeer fijngevoelig zenuwstelsel. Hierdoor komen zintuiglijke waarnemingen ongefilterd binnen en worden uitvergroot ervaren. Dit maakt dat ze sneller overprikkeld kunnen raken. Normaal gesproken zorgt een soort ‘interne filter’ ervoor dat je onderscheid kan maken in de prikkels die je om je heen ervaart.
Daardoor trekken sommige dingen je aandacht, maar laat je andere links liggen zonder er ook maar over na te denken. Bij een hoogsensitief kind werkt deze filter niet of nauwelijks. Daardoor kan alles interessant, maar ook beangstigend worden. Een kinderfeestje bijvoorbeeld, een drukke dag op school of de eerste zwemles zijn situaties die voor een hoogsensitief kind spannend en heel vermoeiend kunnen zijn. Ze zijn ook zeer intuïtief en creatief, denken veel na en stellen vaak diepzinnige vragen.
Meer lezen over een hoogsensitief kind opvoeden? Deze boeken kunnen we aanraden.
Begrip voor het hoogsensitief kind is een must voor iedere ouder en leerkracht
- zo’n 20% van de kinderen is hoogsensitief, gemiddeld zo’n 6 per klas.
- de meeste leerkrachten herkennen een hoogsensitief kind in hun klas niet.
- hun boze driftbuien zijn vaak een gevolg van honger en moeheid.
- hoogsensitieve kinderen raken vaak in paniek: op ’handjes thuislaten’, reageren zij ‘dan kan ik toch niet eten!’.
- men verwijt ouders ten onrechte dat ze een hoogsensitief kind te veel beschermen
Hoe herken je een hoogsensitief, prikkelgevoelig kind?
Hoe kom je erachter of je een hoogsensitief kind hebt? Vaak is het een kwestie van goed op blijven letten en de juiste signalen herkennen. Heeft je kind bijvoorbeeld extreme moeite met veranderingen, en valt hij of zij moeilijk in slaap na een spannende en drukke dag? Online kan je allerlei vragenlijsten vinden waarmee je kan testen of je kind hoogsensitief is. Twijfel je, overleg dan met bijvoorbeeld de leerkracht van je kind.
Verschil in prikkelgevoelige hoogsensitieve kinderen
Prikkelgevoelige kinderen
Overgevoelig voor prikkels
Ondergevoelig voor prikkels
7 zintuigen die we onderscheiden
- Horen
- Zien
- Tast
- Geur
- Reuk
- Evenwicht
- Beweging en Houding
Een hoogsensitief kind kunnen ‘overgevoelig’ zijn voor zintuiglijke informatie, maar ook ‘ondergevoelig’ zijn. En dit kan ook nog eens variëren. Zo kan een hoogsensitief kind gevoelig zijn voor geluiden en juist ondergevoelig voor aanrakingen. Ter illustratie: Peter blijft schrikachtig reageren op de stofzuiger en houdt dan de handen over de oren en gaat gillen, maar om tot rust te komen vindt hij het heerlijk om op zijn mouwen te sabbelen of zijn moeder stevig vast te pakken.
Aanbieden van zintuiglijke prikkels voor een hoogsensitief kind
In het algemeen kan gesteld worden dat elk kind informatie verwerkt via diverse zintuiglijke kanalen. Hierbij hebben kinderen ook hun favoriete zintuiglijke kanaal. Het ene kind kan prima luisteren naar een verhaal van de juf, terwijl het andere kind juist beter het verhaal kan opslaan wanneer het ondersteund wordt door afbeeldingen. En een derde kan pas informatie goed in zich opnemen wanneer het met de handen aan de slag kan.
Het aanspreken van diverse zintuiglijke kanalen is van belang om kinderen uit te dagen en te boeien. Immers elk kind heeft diverse zintuiglijke prikkels nodig om zich te activeren en reguleren. Kijk maar eens naar jezelf en je eigen kind. Wat doe jij tijdens een saaie vergadering? Wat doet je kind als het langer stil moet zitten? Jij en je kind gaan op zoek naar prikkels om bij de les te blijven.
Sensorische producten helpen een hoogsensitief kind zichzelf reguleren
1. Tips bij over- of ondergevoeligheid voor tastprikkels (aanraken)
In plaats van op de mouwen te sabbelen, nagels te bijten of op potloden te knagen, bieden kauwsieraden een veilig alternatief. Immers het kauwen is een manier om zich te activeren of te ontspannen. Zo ook met bezige handen. Sommige kinderen spelen continu met pennen etui en raken continu andere kinderen aan. Deze kinderen hebben baat bij friemelproducten zoals een tangle of twiddle of putty.
2. Tips bij over- of ondergevoeligheid voor auditieve prikkels (horen)
3. Tips bij over- of ondergevoeligheid voor visuele prikkels (zien)
4. Tips bij over- of ondergevoeligheid voor evenwicht/houding prikkels
5. Tips bij over- of ondergevoeligheid voor reuk prikkels
6. Tips bij over- of ondergevoeligheid voor smaak prikkels
Kinderen die ondergevoelig zijn voor smaak, herken je in het opzoeken van nieuwe gerechten en smaken en kun je dus zeker uitdagen om variatie aan te bieden in eten.
Problemen in de prikkelverwerking in combinatie met ADHD of autisme
Problemen in de prikkelverwerking kunnen op zichzelf staan, maar kunnen ook in combinatie met bijvoorbeeld ADHD en/of autisme voorkomen.