Kleuters hebben moeite met oorzaak en gevolg en het inzien van hun eigen aandeel in iets. Ze kunnen nog geen schuld verdragen, als zij iets doen wat niet mag. Liegen is dan ook een groot woord voor deze groep kinderen.
Ze vertellen dingen die niet waar zijn en in onze beleving jokken ze dan. Hún waarheid is echter in hun ogen ook echt dé waarheid. Zij hébben de rozijntjes van hun broertje echt niet opgegeten, ze houden vol dat dat hun vriendje of zus dat gedaan heeft! Dat maakt een oplossing nog niet zo eenvoudig 😉 .
Sommigen voegen in deze magische fase een fantasievriendje toe. Een vriendje die met hun speelt, slaapt, eet en mee naar school gaat. Fantasie en werkelijkheid lopen dus nog erg door elkaar heen, je kán dan ook niet spreken van liegen. Vanaf 8 jaar zijn de belangrijkste morele normen eigen gemaakt en wordt het een ander verhaal. Ook dan vermijden kinderen nog graag de schuldvraag en vooral straf. Door te jokken of zich ‘onzichtbaar’ te maken proberen zij daar onderuit te komen.
Liegen boven de 8 jaar
Je spreekt pas écht van liegen bij kinderen boven de 8 jaar als zij doelbewust de waarheid verzwijgen of verdraaien. Heeft je kind het fietssleuteltje van zijn broertje verstopt, dan houdt hij zijn kaken op elkaar. Hij wacht totdat het gevonden wordt en ontloopt zo zijn straf liever, dan dat hij de waarheid opbiecht. Het dreigen met straf is dan ook geen goede methode om kinderen te stimuleren om de waarheid te spreken.
Zelf merk ik ook wel dat ik het woord liegen een moeilijk woord vind om te gebruiken. Het komt zó hard over, dat als ik het gebruik mijn kinderen direct in de verdediging schieten Dat is dus niet de manier. Maar hoe kan je dan wel omgaan met het liegen bij kinderen? Hieronder een aantal tips die je beter kan toepassen om liegen bij je kinderen te voorkomen of in ieder geval bespreekbaar te maken.
Tips die je helpen bij kinderen die liegen
- Leer kinderen al jong dat het belangrijk is om de waarheid te vertellen. Dit doe je door zelf het goede voorbeeld te geven en de nadruk te leggen op eerlijkheid. Maar dat is ‘achteraf lullen’ natuurlijk, dus als het eenmaal zover is…
- Leg je kleuter uit dat op de waarheid spreken juist géén straf volgt. Liever dat ze opbiechten en je er samen over kan praten dan dat ze het liegen volhouden.
- Reageer niet te boos, geef geen overdreven straffen, kinderen gaan daardoor juist dingen verzwijgen. Ze zullen beter hun best gaan doen om overtuigend te liegen, zodat je het minder snel in de gaten hebt.
- Als je kind iets eerlijk toegeeft, geef daarvoor dan een compliment.
- Weet je zeker dat je kind iets gedaan heeft? Vraag het dan niet aan hem, maar zeg precies wat je gezien hebt. Zo leert hij eerlijk te zijn en bied je hem geen kans om te jokken.
Wist je dat-jes over liegen
- Wist je dat je een kind een belofte moet laten doen, voordat je hem een vraag stelt? Dan neemt namelijk de kans met 25% af dat hij zal liegen!
- Wist je dat er geen leugenaars worden geboren! Liegen is aangeleerd/gekopieerd gedrag, pas dus ook op met eigen ‘leugentjes om bestwil’.
- Wist je dat jongens meer liegen dan meisjes? Van de jongens liegt 20 % weleens en bij de meisjes is dat 15%.
Heb je jouw kindje wel eens ‘betrapt’ op een leugen? En hoe ga je er dan mee om?
Meer lezen?
- Met een denkbeeldig vriendje is het lastig tikkertje spelen!
- Wat doe je als je kind jokt?
- Fantasie bij kleuters
