Ondergewicht: nooit aan de lijn maar juist blij met iedere kilo erbij

Ik heb er mijn buik vol van. Linda lijnt. En Linda is niet de enige. Ze is overigens wel de enige wiens caloriearme maaltijden ik dagelijks voorbij zie komen op Facebook. Eet smakelijk, Lin. Het wordt pas echt ironisch als ik onder het bericht van Linda Nieuws een post voorbij zie komen van een graatmager model. Dat bestaat dus ook. Ondergewicht. Oordeel niet te snel: ondergewicht kan vele oorzaken hebben. Dat weet je als je er mee te maken hebt gehad. Toch heeft het overgrote deel van de Nederlanders er geen kaas van gegeten. En daar mogen we ons gelukkig om prijzen. Maar er zijn ook een hoop mensen voor wie ondergewicht wél net zo’n probleem is als die extra kilo’s voor veel anderen. Hier lees je er meer over.

Wanneer is er sprake van ondergewicht?

Of je kan spreken van ondergewicht, hangt van veel factoren af. Zodra je zo weinig weegt dat het schadelijk wordt voor je gezondheid, is er in ieder geval sprake van een problematisch ondergewicht. Of er sprake is van ondergewicht kan, net als bij overgewicht, worden berekend met het BMI. Let wel: dit is maar een globale indicatie! Ben je echt bang dat je gewicht te laag is, ga dan langs de huisarts.

Je BMI bereken je als volgt. Je gewicht in kilo’s gedeeld door je lengte in meters in het kwadraat is je Body Mass Index. Maar wanneer is er dan sprake van ondergewicht? Op sommige sites lees ik dat dat zo is bij een uitkomst lager dan 18,5. Elders lees ik dat de maatstaf voor ondergewicht een uitkomst van 17 is. Een hoop onduidelijkheid dus. Bij twijfel gewoon de huisarts of een voedingsexpert inschakelen dus. Voor kinderen geldt de Body Mass Index trouwens sowieso niet. Voor hen wordt een andere maatstaf gebruikt.

Lees ook: Alles over gewichtstoename bij zwangerschap (kilo’s die je er -nog- niet af moet lijnen!)

Ondergewicht bij kinderen

Hoewel je bij Hollandse kinderen misschien niet direct denkt aan ondergewicht, zijn er wel degelijk kinderen die er mee kampen. Kindjes die weinig lusten bijvoorbeeld, en aan de andere kant wel de hele dag rondspringen. Tel daar het groeien maar eens bij op, waar kids wel wat energie bij kunnen gebruiken. Conclusie: kinderen hebben heel wat energie en bouwstoffen nodig. Krijgen ze die via hun voeding te weinig binnen, dan kan dat ondergewicht als gevolg hebben.

Juist ondervoeding bij kinderen is een extra groot probleem. Een zware term, die dus niet betekent dat jij ze te weinig eten geeft! Wel is het belangrijk om je kinderen zo gevarieerd mogelijk te laten eten. Ja, met een pannenkoek hebben ze ook gegeten, maar daar groeien ze echt alleen in de breedte van. Eiwitten, vitamines en mineralen zijn echt belangrijk voor een kind in de groei. Toch problemen om je kind aan het eten te krijgen? Dan kan je deze tips avondeten met kinderen even doornemen. Zelf nog advies, dan mag je dat natuurlijk delen! Onderschat het probleem echter niet: vrees je echt voor ondergewicht bij je kind, vraag dan advies bij de huisarts of GGD.

Lees ook: Tips voor gezonde tanden én een gezond eetpatroon voor kids

Oorzaken van ondergewicht

Ik zei het al eerder: oordeel niet te snel. Bij de term ondergewicht of ondervoeding wordt al snel gedacht aan een eetstoornis. We leven immers in een rijk land vol goedgevulde supermarkten. En inderdaad kunnen anorexia of boulimia de -vreselijke- oorzaak zijn van ondergewicht. Toch is een eetstoornis lang niet altijd de reden van een te laag gewicht. Is een eetstoornis wel de oorzaak van het probleem, zoek dan professionele hulp.

Lees ook: de strijd met Anorexia Nervosa die Emma verloor

Fysieke problemen

Een van de belangrijkste redenen waarom het slim is om bij ondergewicht langs de huisarts te gaan zijn fysieke problemen. Allerlei kwalen kunnen de oorzaak zijn van je te lage gewicht. Loop je dagelijks te buffelen en kom je maar niet aan? Dan zouden maag- of darmproblemen bijvoorbeeld de oorzaak kunnen zijn dat je gewicht niet toeneemt. De huisarts kan dit voor je uitzoeken.

De ruststofwisseling

Oké, nu wordt het even ingewikkeld. De stofwisseling, daar heb je waarschijnlijk wel van gehoord. De ruststofwisseling is de minimale hoeveelheid energie die het lichaam nodig heeft als er geen inspanning geleverd wordt. Het verbruik als je stationair loopt, zeg maar. En dat verschilt per persoon. De ruststofwisseling wordt geregeld in je schildklier. Heb je een hoge ruststofwisseling, dan verbruik je dus meer energie – zelfs als je niks doet. Hierdoor heeft je lichaam meer behoefte aan energie dan de gemiddelde persoon.

Wie zal het zeggen?

Er zijn zelfs een hoop mensen die het hele medische traject al doorlopen hebben, en voor wie de oorzaak van ondergewicht niet wordt vastgesteld. En in dat geval heb je maar één keuze: niet te veel piekeren en zoveel mogelijk proberen aan te komen. Niet gedurende een dieet, maar je hele leven lang. Dat klinkt voor sommigen (zoals Linda de Mol 😉 ) waarschijnlijk als een droom, maar is niet zo’n pretje.

De symptomen

Ondergewicht kan leiden tot vervelende klachten. En sommige daarvan merk je op, maar anderen tasten je van binnen aan. Conclusie: ondergewicht is een niet te onderschatten probleem. De weegschaal en je BMI kunnen je van alles vertellen: het blijven nummers. Bang dat je gewicht te laag is? Dit zijn de symptomen waaraan je dat onder andere kan afleiden.

Wanneer je last hebt van ondergewicht kan je lichaam niet optimaal meer functioneren. Dat geldt voor je lijf, maar ook voor je geest. Je voelt je moe, lusteloos en kan duizelig worden. Je conditie gaat achteruit. Door ondervoeding kan je je zelfs depressief gaan voelen. Ondertussen teert je lichaam in op je reserves. Je wordt mager, je botten gaan uitsteken. Door je gebrek aan vet heb je het snel koud. Je ziet bleek, je haar wordt dunner en valt sneller uit. En intern gebeurt er ook van alles. Je hebt meer kans op botbreuken vanwege botontkalking, en op de lange duur worden zelfs je spieren, hart, nieren en lever aangetast.

Wat kan je doen?

De eerste tip blijft natuurlijk altijd: ga naar de huisarts. Toch is er een kans dat zelfs die geen oorzaak kan vinden voor je ondergewicht. Als je een hogere (rust)stofwisseling dan gemiddeld hebt, bijvoorbeeld. Blijft jouw gewicht te laag, wat je ook naar binnen ‘werkt’? Dan kan je deze tips nog proberen.

• Hij ligt voor de hand: neem wat vaker een tussendoortje! Geen zak chips of een chocoladereep, maar bijvoorbeeld een schaaltje yoghurt met fruit, een boterham met mager beleg of 30+ kaas of een fruitsalade tussendoor. Ook een beker melk of andere zuiveldrank, groentesoep (met ballen), mueslibol, appel-rozijnenkoeken en mueslirepen zijn gezonde tussendoortjes. Zorg ook dat je tijdens een drukke dag altijd wat voedzaams in je tas hebt zitten.
• Drink een half uur voor de maaltijd een kopje bouillon of tomatensap. Dat stimuleert je eetlust.
• Maak de maaltijden zelf niet te zwaar, want vet remt de eetlust juist. Eet voldoende koolhydraten en eiwitten.
• Eet rustig en kauw goed op je eten! Op die manier neemt je lichaam meer voedingsstoffen op. En het zorgt ook nog eens voor lekker lang tafelen. Want ook dat is belangrijk: ontspanning tijdens het eten. Neem lekker de tijd aan tafel (en waag het niet te blijven staan!)

Ervaring?

Heb je zelf ervaring met ondergewicht en wil je jouw verhaal of tips delen? Dan horen we graag van je! Gaat het ook weer eens over wat anders dan het laatste dieet, of de maaltijd van Linda 😉 .

Lees ook: Blij zijn met je lijf – en hoe uit je dat?

Gebruikte afbeelding via Shutterstock