Zijn moeders veroordeeld tot ongeluk?
Begin februari haalde het promotieonderzoek van de Utrechtse sociologe Babette Pouwels de landelijkse kranten. De uitkomst van het onderzoek: ouders zijn ongelukkiger dan niet-ouders. Dit resultaat bracht een golf van verwondering en ook verontwaardiging met zich mee. Hoe kan dit waar zijn? De meeste mensen dachten toch dat kinderloze mensen ongelukkiger zijn? En wat betekent geluk dan? Wat zegt iemand eigenlijk als hij zichzelf gelukkig noemt?
Het taboe van de roze wolk doorbreken
Ik voelde zelf bij de uitslag van deze studie een bepaalde opluchting. Het idee van de roze wolk waar je op zou drijven als je kinderen krijgt drukt zwaar op jonge ouders. De gedachte dat je gelukkig moet zijn als je kinderen krijgt, heeft nog altijd zo’n macht dat het voor ouders een taboe is om aan te geven dat dit voor hen niet helemaal klopt. Blijkbaar zijn we toch nog erg geneigd om geluk oftewel ongeluk aan factoren buiten onszelf te verbinden, hoewel het een waarheid als een koe is dat geluk van binnen komt. De taboeïsering van de daadwerkelijke gevoelens van jonge ouders is een bron van vervreemding, stress en depressie. Zelf ervaar ik steeds weer in mijn workshops en trainingen Het idee van de roze wolk waar je op zou drijven als je kinderen krijgt drukt zwaar op jonge ouders wat een bevrijding het voor moeders is om dit taboe te ontmantelen en hun waarheid, die minder roze is, met elkaar te delen.
Kun je alleen maar afwachten totdat ze groot zijn?
Het onderzoek geeft als reden voor het ongeluk van met name moeders aan dat ze weinig ruimte voor zichzelf hebben omdat de combinatie van werk en zorg al hun tijd en energie opeist. Toch blijkt dat werkende moeders ten alle tijden gelukkiger zijn dan niet werkende. Stress beperken door langdurig thuis te blijven is dus voor de meeste moeders geen optie. Het onderzoek van Pouwels laat wel zien dat het geluk weer toeneemt naarmate de kinderen groter worden. Mooi, maar wat moeten moeders van jonge kinderen dan doen? In ongeluk afwachten totdat de kinderen groot zijn? Darmee graven zij hun eigen kuil, want geluk is juist in hoge mate afhankelijk ervan dat je zelf de leiding over je leven neemt.
“Moeten” en “doorgaan” als bron van ongeluk
Het hebben van jonge kinderen is en blijft druk, daar is niets aan te veranderen. En het is ook verre van altijd leuk. Veel van de dagelijkse bezigheden in een gezin zijn niet bepaald interessant en inspirerend. Steeds weer die omgegooide beker met sap, steeds weer je kind sommeren om nog een hapje broccoli te eten… Deze feiten kun je niet omtoveren, maar mijns inziens heeft het gevoel ongelukkig te zijn veel te maken met een negatieve spiraal van eindeloos “moeten” waarin moeders terecht komen. Een instrumentele modus van doorgaan en doorgaan, waarbij moeders alleen nog maar bezig zijn de lijstjes af te vinken. Dit “moeten” is een combinatie van aangeleerd gedrag (een “lief meisje” zijn door anderen te pleasen) en een daadwerkelijk overvolle agenda. Vaak hebben vrouwen dan ook het idee dat het allemaal beter zou worden als ze maar meer tijd voor zichzelf zouden hebben. Dan zouden ze misschien gaan mediteren of een leuke hobby beoefenen wat ze altijd al zo graag wilden. Maar de vraag is of dit echt een uitweg is. Immers met een dergelijke gedachte wordt het geluk weer buiten zichzelf gezocht: je zou gelukkig zijn als je zeeën van vrije tijd hebt.
Kunnen stoppen als sleutel tot geluk
Wat je met meer vrije tijd wilt bereiken is waarschijnljk om innerlijke rust, vrede en focus te vinden. Mijn stelling is dat je deze kwaliteiten ook in midden van een vol leven steeds opnieuw kunt ervaren. Ik bedoel daarmee niet dat vrije tijd slecht is, héerlijk is het zelfs om niet ingevulde ruimte te hebben, maar het is niet perse de voorwaarde voor geluk van binnen. Ook als je weinig vrije tijd hebt, kun je steeds weer rust en heelheid ervaren – als je leert om te stoppen met het afvinken van je lijstjes. Zelfs al zou je op sommige momenten eigenlijk razend gelukkig kunnen zijn met het wonder dat je kinderen in je leven brengen, met de onvoorwaardelijke liefde die je voor ze voelt … je kunt het niet ervaren, als je niet stopt om het geluk te ontvangen. Met stoppen bedoel ik tijdelijk ophouden met doen, met het werken aan doelen, om te ervaren wat er al ís. Stoppen is pauzes nemen: even gaan zitten met een kopje thee en er gewoon zijn met je kinderen. Een moment uit het raam kijken en de bomen en de blauwe lucht zien. Terwijl je naar de auto loopt voor het zoveelste breng- of ophaalmoment, je eigen lichaam en het contact van je voeten met de grond voelen. Op deze momenten “zak” je weer in jezelf, je komt weer thuis in jezelf. Dit is de voorwaarde van iedere vorm van geluk – met of zonder kinderen: er moet iemand thuis zijn die geluk kan voelen als je gelukkig wilt zijn. Als je er zo naar kijkt is het niet meer de vraag of je nou met of zonder kinderen gelukkiger bent, maar wat je nodig hebt om aanwezig te kunnen zijn. Om thuis te zijn in jezelf.
